몽골 캐시미어 제품의 한국 및 중국 시장에서의 국제경쟁력 분석

엥흐자르갈 벌러르마 광운대학교 대학원 2021 국내석사

몽골은 세계 시장에서 캐시미어(Cashmere) 생산 2위, 구리 매장량 2위, 석탄 매장량 5위를 차지하는 나라이다. 특히 몽골의 캐시미어 산업은 2019 년 기준 몽골 국내총생산(GDP)의 11%를 차지할 정도로 몽골에서 중요한 위치를 차지하고 있다. 이에 본 논문은 몽골 캐시미어 산업의 15개 품목 분류 중에서 HS 코드 6단위 기준 수출 비중이 높은 4개 품목을 선정하였다. 이 4개 품목은 여자 코트(610210), 남자셔츠(610590), 블라우스(610690), 가디건(611012)이다. 그리고 최근 5년(2015~2019) 기간 동안의 UN 상품무역통계(Comtrade)와 한국무역협회 무역통계(K-Stat)를 바탕으로 3개 산업간무역지수(특정시장 점유율(Market Share, MS), 무역특화지수(Trade Specification Index, TSI), 교역국 비교우위지수(Comparative Advantage by Country, CAC) 및 1개 산업내무역지수(수출입단가비율)를 통해 몽골 캐시미어 제품의 국제경 쟁력을 살펴보았다. 이러한 4개 몽골 캐시미어 품목에 대한 국제경쟁력 분석 결과다음과 같 은 시사점을 알 수 있었다. 첫째, 수출 비중이 높은 몽골 캐시미어 4개 품목은 중국시장 및 한국시 장에서의 수요 증가로 인해 지속적인 수출 증가세를 보이고 있다. 따라서 중국 및 한국 소비자의 다양한 수요를 충족시킬 수 있는 높은 부가가치의 신제품 개발, 마케팅 활동 강화 등이 필요하다. 둘째, 중국시장의 경우 몽골 캐시미어 4개 품목 중 여자코트(610210)는 높은 국제경쟁력을 바탕으로 시장점유율, 무역특화지수, 교역국 비교우위지 수 등이 높게 나타나고 있으나, 수출단가는 계속 하락하는 등 채산성이 점 차 악화되고 있다. 반면, 한국시장의 경우 블라우스(610690)는 높은 국제경 쟁력을 바탕으로 시장점유율, 무역특화지수, 교역국 비교우위지수 등이 높 게 나타났으며, 수출단가도 계속 상승하고 있다. 이러한 결과는 중국시장의 경우 중국 경제가 빠르게 성장함에 따라 사치품 에 대한 수요는 증가하는 반면, 유럽산 대비 몽골산 캐시미어의 매력은 떨어졌 기 때문으로 해석된다. 반면 한국시장의 경우 몽골의 내륙국가 특성으로 인해 운송기간이 오래 걸리고 운송비가 비싸기 때문에 가격이 높아질 수밖에 없 는 것으로 해석된다. 이와 같은 결과는 몽골 정부 차원의 물류 인프라 구 축의 필요성을 환기시킨다. 따라서 몽골 캐시미어 제품의 중국시장 및 한국시장에 대한 캐시미어 수 출 증가를 위해서는 고부가가치 캐시미어 신제품 개발, 생산 공정 혁신 등 이 필요하다. 또한 소비자 만족도 조사, 판매 채널 구축, 품질 기준 마련, 디자인, 색상 보완 등과 같은 다양한 노력을 통해 몽골 캐시미어 제품의 국제경쟁력을 향상시켜야 할 것이다. 이러한 노력은 기업 차원에서만 필요한 것이 아니다. 몽골 정부의 정책 적 지원과 함께 해외직접투자 유치를 위한 건전한 투자 환경의 조성 등이 뒷받침되어야 한다. Mongolia is world’s is the second-largest cashmere producer and ranks second in copper reserves, and fifth in coal reserves in the world’s market. Mongolia’s cashmere industry plays an important role in Mongolian economy and that accounted for 11% of Mongolia’s Gross Domestic Product (GDP) as of 2019. Hence, 4 groups of items with a high export ratio based on 6 units of HS code among 15 groups of items defined in the cashmere industry are selected in this study. These 4 groups of items include HS code women’s coats(610210), men’s shirts(610590), blouses (610690), and cardigans(611012). Based on the data from the UN Comtrade and the K-Stat of the Korea International Trade Association for the last 5 years(2015-2019), three inter-industry trade indices (Market-Share, Trade Specialization Index, Comparative Advantage by Country) and one intra-industry trade index (Export/Import unit price ratio), the international competitiveness of Mongolia’s cashmere industry is examined in this study. The following key implications are found as a result of the analysis. First, previously mentioned four Mongolian cashmere items, that account for a higher proportion of exports, are showing continuous export growth due to the increased demand in the Chinese and South Korean markets. Due to this fact, developing high value-added new products and strengthening marketing activities to the diverse demands of Chinese and South Korean consumers are necessary. Second, the women’s coats(610210) among the four Mongolian cashmere items showed higher market share, trade specialization index, and comparative advantage index of trading partners, however, the profitability is gradually declining and the export unit price is falling in Chinese market. On the other hand, in Korean market, the blouse(610190) has a high market share, trade specialization index, and comparative advantage index of trading partners due to the higher international competitiveness and rising export unit price. These findings can be interpreted that due to the Chinese market’s rapid growth in demand for luxury goods, the Mongolian cashmere’s demand compared to European ones has fallen in Chinese market. On the other hand, the price in Korean market is bound to rise due to Mongolia’s characteristics of inland countries as it takes a long time to transport and transportation costs are expensive. These results show that there is a need to build logistics infrastructure at the Mongolian government level. As a result of this analysis, developing new high value-added cashmere products and innovating production processes to increase the exports of Mongolian cashmere products to Chinese and Korean markets are considered as necessary steps. Therefore, the international competitive advantages of Mongolian cashmere products needs improvements through various efforts such as consumer research or market research on Chinese and Korean markets, establishment of sales channels, quality standards, design and color supplementation. In addition, this should be implemented by the Mongolian government’s policy support and the creation of a sustainable investment environment to attract foreign direct investment. Монгол улс нь дэлхийн зах зээл дээр түүхий ноолуурын бэл тгэлээрээ хоёрдугаарт, зэсийн нөөцөөрөө хоёрдугаарт, нүүрсний нөөцөөрөө тавдугаарт ордог. Монголын ноолуурын салбар нь Мон гол Улсад чухал байр суурь эзэлдэг бөгөөд 2019 оны байдлаар Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний (ДНБ) 11% -ий г бүрдүүлсэн байна. Тиймээс энэхүү судалгаанд ноолуурын 15 нэр төрлийн бүтээ гдэхүүнээс HS код 6 нэгжийг үндэслэн экспортын борлуулалт өндөртэй 4 бүтээгдэхүүнийг сонгон Хятад болон БНСУ-ын зах зээл дээрх өрсөлдөх чадварын судалгааг гүйцэтгэлээ. Эдгээр дө рвөн бүтээгдэхүүн нь HS кодтой эрэгтэй цамц(610590), эмэгтэ й цамц(610690), эмэгтэй пальто(610210), кардиган(611012) юм. UN Comtrade худалдааний статистикийн мэдээллийн сайт болон БНСУ-ын Олон Улсын Худалдааны Холбооны K статусыг үндэс лэн сүүлийн 5-н жил(2015~2019)ийг судалсан болно. Судалгааний аргад салбар хоорондын худалдааны 3-н төрлий н индекс болох (Худалдааны мэргэшлийн индекс(Market-Share), Зах зээлийн онцгой хувь хэмжээ(Trade Specialization Index), Худа лдааны түншүүдийн харьцангуй давуу тал(Comparative Advantage by Country)) ба Монголын ноолууран бүтээгдэхүүний о лон улсын өрсөлдөх чадварыг шалгах зорилгоор салбар доторх х удалдааны индекс болох (Экспорт / Импортын нэгжийн үнийн харьцаа) тулгуурлан судаллаа. Энэхүү судалгаа нь дараахь үр дагаврыг үзүүлсэн болно. Нэгдүгээрт, экспортын борлуулалтаар өндөр хувийг эзэлдэг М онгол ноолуурын дөрвөн бүтээгдэхүүн нь Хятад болон БНСУ-ын зах зээлд эрэлт ихэссэнтэй холбоотой экспортын тасралтгүй өс өлтийг харуулсан болно. Тиймээс цаашид энэ байдалыг хадга лж үлдэхийн тулд Хятад болон БНСУ-ын хэрэглэгчдийн эрэл т хэрэгцээнд нийцүүлэн өндөр чанартай олон нэр төрлийн ши нэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, маркетингийн үйл ажиллагааг бэ хжүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна. Хоёрдугаарт, Хятадын зах зээлийн хувьд Монгол ноолууран дөрвөн бүтээгдэхүүнээс эмэгтэй пальто(610210) нь өндөр өрсөлдө х чадварыг үзүүлсэн ба худалдааны зах зээлд эзлэх хувь нь ха рьцангуй өндөр хувьтай, худалдааны мэргэшсэн индекс нь хар ьцангуй давуу гарсан ба экспорт импортийн нэгжийн үнийн х арьцаа нь байнга буурсан үзүүлттэй гарсан болно. Нөгөөтэйгүү р, БНСУ-ын зах зээлийн хувьд эмэгтэй цамц(610690) нь өрсөлд өх чадвар өндөр гарсан ба зах зээлийн эзлэх хувь, худалдааны мэргэшлийн индекс зэрэг нь худалдааны түншүүдийн харьцан гуй давуу байдлыг харуулсан бөгөөд экспортын нэгжийн үнэ өссөн байдалаар гарсан болно. Эдгээр үр дүн нь Хятадын зах зээлийн хувьд Хятадын эдий н засаг хурдацтай өсөхийн хэрээр тансаг хэрэглээний бараа бүт ээгдэхүүний эрэлт нэмэгдэж байгаа бөгөөд Монгол ноолуурын сонирхол татахуйц байдал Европын бүтээгдэхүүнийхээс доогуу р байгаа гэж үзэж байна. Нөгөөтэйгүүр, БНСУ-ын зах зээлийн тухайд Монгол Улс далайд гарцгүй орны онцлогоос шалтгаал ан тээвэрлэлтийн хугацаа удаан үргэлжилж, үүний үр дүнд тэ эврийн зардал өндөр тусч экспортын үнэ өсөж байгаа нь үүнтэ й холбоотой гэж үзэж байна. Иймээс Монгол Улсын засгийн г азар нь тээвэрлэлтийн талаар инфра болон хөрөнгө оруулалтын түвшинд дэд бүтцийг бий болгох шаардлагатай гэж үзэж бай на. Мөн судалгааний үр дүнд Монголын ноолуурын салбар Хятад болон БНСУ-ын зах зээлд экспортыг нэмэгдүүлэхийн тулд нэмү ү өртөг шингэсэн өндөр зэрэглэлийн бүтээгдэхүүнийг шинээр ү йлдвэрлэх түүнчлэн үйлдвэрлэлийн техник технологийг шин эчлэх шаардлагатай гэж үзэж байна. Үүний тулд Хятад болон БНСУ-ын зах зээлийн талаархи хэрэглэгчдийн судалгааг хийх, борлуулалтын суваг бий болгох, чанарын стандартыг өндөржүүл эх, загвар хийц болон өнгөөр баяжуулах зэрэг олон төрлийн хүч ин чармайлтаар Монгол ноолууран бүтээгдэхүүний олон улсын өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна. Т үүгээр ч зогсохгүй гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг татах хө рөнгө оруулалтын таатай орчныг бүрдүүлэхэд Монгол Улсын т өрөөс бодлогын дэмжлэг үзүүлэх хэрэгтэй гэж үзэж байна.